Merhabalar, bu yazımda Prof. Dr. Okan TOPÇU ile yaptığım röportaja yer vereceğim. Keyifli okumalar dilerim! 😊

1. Öncelikle kendinizi tanıtır mısınız? Okan Topçu kimdir, ODTÜ KKK’da ki görevleriniz nelerdir? Bir akademisyen olarak neden ODTÜ KKK’da çalışmayı tercih ettiniz?
Çok geriye gitmeden kısaca özetleyecek olursam ODTÜ Bilgisayar mühendisliği bölümünden 1999 yılında yüksek lisans ve 2007 yılında da doktora derecemi aldım. Kanada Savunma Araştırma ve Geliştirme Atlantik (DRDC Atlantic)’te doktora sırası, ABD Naval Postgraduate School’da ziyaretçi ve Auburn Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri ve Yazılım Mühendisliği doktora sonrası çalışmalarımı tamamladım. Türkiye’de çeşitli üniversitelerde ders vermeyi müteakip 2016 yılında ODTÜ KKK Bilgisayar Mühendisliği programına öğretim üyesi olarak katıldım ve o günden bu yana aynı programda öğretim üyeliğine devam ediyorum. Aynı zamanda bölüm koordinatörlüğü görevimi müteakiben Mühendislik ve Fen Bilimleri Akademik Kurul Başkanlığı ve Rektör Danışmanlığı görevlerime devam ediyorum. Baktığımda akademik anlamda yaklaşık 27 yıldır ODTÜ ailesinin içinde sayılırım. ODTÜ KKK bilgisayar mühendisliği programında özellikle bilgisayar bilimleri ana dersi olan biçimsel diller ve otomata, bilgi sistemleri ve ağ güvenliği ve yazılım mühendisliği programında yazılım mühendisliğine giriş ve gereksinim mühendisliği derslerini veriyorum. Araştırma ilgi alanlarımı ise kabaca modelleme ve simülasyon, sanal ortamlar, otonom sistemler, yazılım mimarileri ve siber güvenlik olarak özetleyebilirim. Özellikle “dağıtık simülasyon” alanında biri yüksek lisans seviyesinde ders kitabı olmak üzere iki kitabım bulunmaktadır. Son olarak ODTÜ KKK’da çalışmaktan mutlu olduğumu ve bu kampüsün bir parçası olmaktan gurur duyduğumu belirtmek isterim.

2. Yazılım mühendisliği nerden çıktı?
1940’lardan itibaren bilgisayar sistemleri -ki yazılımlar bu sistemlerin en büyük bileşeni- hızlı bir şekilde gelişmiştir. Bu gelişimle birlikte birçok iş alanları ve yeni sektörler ortaya çıkmıştır. Günümüzde ve gelecekte, bu eğilimin yüksek bir hızda devam etmesi beklenmektedir. Yazılım geliştirilmesi, yazılım sayısı, büyüklüğü ve uygulama alanlarındaki hızlı büyümeden dolayı bu alanda oldukça büyük bir kaynak harcaması yapılmaktadır. Yazılımlar, insanların daha etkili bir şekilde problem çözmesine olanak sağlarlar. Tüm bu gelişmeler ve başarılar karşısında, yazılım ürünlerinin geliştirilmesindeki karmaşıklığı yönetmek, yazılım ürün kalitesini artırmak, yazılımların günlük hayatımıza daha fazla nüfuz etmeleri nedeniyle ölçeklendirilebilmesini sağlamak ve müşteri memnuniyeti oluşturmak için ve endüstri tarafından ihtiyaç duyulan kaliteli ve yeterli yazılım geliştiricileri gibi insan kaynağını karşılamak maksadıyla Yazılım Mühendisliği programları oluşturulmuştur. Yazılım Mühendisliği köklerini Bilgisayar Bilimleri, Bilgisayar Mühendisliği ve Sistem Mühendisliğinden almaktadır. Yakın zamana kadar yazılım mühendisliği programları bilgisayar bilimleri ve bilgisayar mühendisliği gibi bölümler tarafından yürütülmüş olsa da ACM ve IEEE gibi birçok profesyonel mühendislik organizasyonunda ayrı bir mühendislik dalı olarak görülmektedir. Bu kapsamda dünya genelindeki üniversitelerde Yazılım Mühendisliği (YM) Bölümleri açılmakta ve yaygınlaşmaktadır. 2021 itibarıyla Türkiye’de lisans seviyesinde toplam 15’i devlet üniversitesi olmak üzere 69 üniversitede YM bölümleri açılmıştır. KKTC genelinde ise YÖK kayıtlarına göre YM bölümü açan üniversite sayısı 8’dir. Her yıl bu sayıların artacağını düşünüyorum.

3. Sizce öğrenciler neden bölüm olarak yazılım mühendisliği ve üniversite olarak da ODTÜ KKK’yı tercih etmeli?
Öncelikle neden yazılım mühendisliği sorusuna cevap vereyim. Yazılım mühendisliği günümüzde oldukça önemli bir meslek haline geldi ve birçok kişi için cazip bir tercih olabilir. Yazılım mühendisliğini neden tercih etmeniz gerektiğine dair -çok uzatmamak için sadece bazı başlıklar ve kısa açıklamalar vermek istiyorum:
Büyüyen bir sektör: Yazılım sektörü günümüzde hızla büyümektedir ve bu da yazılım mühendislerine iş fırsatları yaratmaktadır. Özellikle dijital dönüşüm sürecinde, şirketler yazılım mühendislerine olan ihtiyaçlarını arttırmaktadır.
Rekabetçi ücretler: Yazılım mühendisleri, diğer mesleklerle kıyaslandığında rekabetçi ücretler alabilirler. Özellikle tecrübeli mühendisler, yüksek ücretler alabilirler.
Yaratıcılık ve inovasyon: Yazılım mühendisliği, yaratıcılığı ve inovasyonu teşvik eden bir meslektir. Yazılım mühendisleri, insanların ihtiyaçlarını karşılamak için yenilikçi çözümler geliştirebilirler. Burada şunu da eklemek isterim yazılım dünyasında eğer bir fikriniz varsa onu hayata geçirmek için diğer mühendisliklerle kıyaslandığında daha az kaynağa ihtiyacınız oluyor. Tek yapmanız gereken fikrinizi azimli bir şekilde yazılıma dönüştürebilmek ve sonrasında tüm dünya ürününüz için pazar haline geliyor. Mesela fikirden ürüne olan bu sürecin bir makina mühendisi için daha çok kaynak gerektireceğini ve daha uzun zaman alacağını tahmin ediyorum.
Esneklik: Yazılım mühendisliği mesleği, çoğu zaman evden veya uzaktan çalışma imkânı sunar. Bu sayede, iş-yaşam dengesi konusunda daha fazla esneklik elde edebilirsiniz.
Öğrenme fırsatları: Yazılım mühendisleri, teknoloji alanındaki hızlı gelişmeler nedeniyle sürekli olarak yeni teknolojiler öğrenmek zorundadırlar. Bu, kendinizi geliştirme fırsatlarına sahip olduğunuz anlamına gelir.
Dünya genelinde iş fırsatları: Yazılım mühendisliği mesleği, dünya genelinde birçok iş fırsatı sunar. Bu, farklı kültürlerle çalışma fırsatı elde etmenizi ve yeni deneyimler kazanmanızı sağlar.
Ancak yine de en önemli etkenin kişinin ilgi alanı olup olmaması olduğunu düşünüyorum. Eğer teknolojiye meraklıysanız ve yaratıcılığınızı kullanarak yenilikçi çözümler üretmek istiyorsanız, özellikle yazılım dünyasına bir ilginiz varsa yazılım mühendisliği sizin için doğru meslek olabilir.
Şimdi sorunun ikinci kısmını yani Yazılım mühendisliği düşünüyorum ama neden ODTÜ KKK’yı tercih etmeliyim sorusunu cevaplamaya çalışayım.
Bilindiği üzere Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) mühendislik alanında eendüstrinin ve toplumun gelişiminde öncülük yapabilecek evrensel niteliklere sahip mühendis ve araştırmacı yetiştirmeyi; mühendislik bilim ve teknolojilerini geliştirecek araştırmalar yapmayı ve üretilen bilgi ve teknolojilerin toplum yararı için kullanılmasına katkıda bulunmayı misyon edinmiştir. Bu kapsamda mühendislik alanında güçlü bir geçmişe ve birikime sahiptir. ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü (KKK) ODTÜ’nün bir parçası olduğundan yazılım mühendisliği okumak için ODTÜ KKK tercih edilmesinde bu birikimin önemli olduğunu ve ODTÜ KKK yazılım mühendisliği programına çok büyük bir avantaj sağladığını düşünüyorum. Yeni açılan yazılım mühendisliği programı ODTÜ’nün mühendislik geçmişi ve birikimini yansıtan bir müfredat sunmakta ve özellikle bilgisayar mühendisliği programıyla güçlü bir sinerji yaratacak şekilde tasarlanmıştır. Programın akademik kadrosunun oluşturulması titizlikle devam etmektedir.
ODTÜ KKK eğitim hayatına başladığından bu yana verdiği mezunların tamamına yakını Türkiye ve Dünyada önemli kurum ve kuruluşlarda görev yapıyor ve iş hayatlarına devam ediyorlar. Bu bize yazılım mühendisliği programından mezun olacak öğrencilerimizin de aynı şekilde benzer kurum ve kuruluşlarda başarıyla yer alacaklarını göstermektedir. ODTÜ KKK mezunlarını yakından takip ettiğini bildiğim için benzer bir alan olan bilgisayar mühendisliğinden örnek vermek isterim. Bilgisayar mühendisliği programından mezunlarımız mezun olmalarını müteakip ilk altı ay içinde iş bulma oranları %85’lerin üzerinde olup dünyanın bir çok bölgesinde önemli firmalarda çalışmaktadırlar. Yeni kurulan yazılım mühendisliği programımızdan mezun olacak öğrencilerimizin de benzer başarıyı yakalayacaklarını değerlendiriyorum.
Diğer yandan estetik çevre düzenlemesi, sakin yaşamı ve yeşil doğası ile pek çok mimari ödülün sahibi olan ODTÜ KKK kampüsü eğitim-öğretim için zengin ve (uluslararası öğrenci oranın yüksek olmasının da etkisiyle) çok kültürlü bir ortam sağlamaktadır. Bu, öğrencilerin farklı kültürlerle tanışmaları ve etkileşimde bulunmaları için birçok fırsat sunar ve öğrencilerin küresel bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olur. ODTÜ KKK’da İngilizce eğitim verilir ve öğrencilerin İngilizce dil becerilerini geliştirmeleri için birçok fırsat sunulur. Bu, mezun olduktan sonra uluslararası iş fırsatlarına açılmalarına da olanak tanır.
Son olarak şunu da belirtmek isterim. Yaklaşık 3 bin öğrencinin öğrenim gördüğünü göz önüne alırsak öğrenciler ve öğretim üyeleri arasında etkileşimin oldukça nitelikli olduğunu belirtmek isterim. Diğer bir deyişle akademik blokları gezdiğimizde kolaylıkla göreceğiniz üzere öğrencilerimiz asistanlarla, akademik danışmanlarla, dersin hocalarıyla ve akademik yöneticilerle sürekli etkileşim halindedirler. Bence öğrencinin hocasına erişebilmesi, danışabilmesi ve gerektiğinde anlamadığı bir konu varsa ders saati dışında sorabilmesi bir öğrencinin akademik gelişimi için oldukça pekiştiricidir.

Öğrenciler bu konuda ne diyor?
Yazılım Mühendisliği birinci sınıf öğrencisi Nazlı Yiğit, yazılım mühendisliği okumanın ve ODTÜ öğrencisi olmanın her zaman hayalleri arasında olduğunu söylüyor. Liseden mezun olduğunda, ODTÜ KKK da yazılım mühendisliği bölümü açıldığına çok sevinmiş ve ilk tercihini bu yönde yapmış.
Yazılım Mühendisliği birinci sınıf öğrencisi Yener Er, yazılım mühendisliğinin günümüzde çok önemli ve iş imkanları çok geniş olan bir bölüm olduğunu söylüyor. Odtü kalitesinin Kırbıs’tada devam ettiğinden emin olduğunu söyleyen Yener, ODTÜ KKK da yazılım mühendisliği açıldığını görünce sevinerek tercih etmiş.

4. Biliyorsunuz ki Ankara Kampüsü’nde yazılım mühendisliği bölümü yok, Kıbrıs Kampüsü içinde yeni bir bölüm. Buna rağmen öğrencilere Odtü kalitesinde eğitim garanti edebilir misiniz? ODTÜ KKK akademik kadrosunu yeterli buluyor musunuz?
Esasında neden ODTÜ KKK’yı tercih etmeliyiz sorusunu cevaplarken bahsetmiştim ama biraz daha detay vereyim. Akademik ve idari bakımdan, özellikle akademik kısmı vurgulamak isterim, ODTÜ Ankara’ya bağlı olan ODTÜ KKK, eğitim, araştırma ve topluma hizmet alanlarında Ankara Kampusu ile aynı anlayış ve standartlarla faaliyet gösteriyor. Bu kısaca şu demek ODTÜ’de eğitim kalitesini sağlamak için oluşturulmuş diğer tüm mühendislik programlarında uygulanan standartlar, kriterler ve usuller aynı şekilde yazılım mühendisliği için de geçerli demek. Bu tabi ki bir programın başarısı için tek koşul olmamakla beraber çok iyi bir çerçeve sağlamaktadır. ODTÜ’nün tüm birikimi ve kalitesi bu programın başarısı için önemli bir destektir. Bu programa aldığımız öğrenciler şu an 2.sınıftalar mezun olmalarını müteakip onların başarıları programın kalitesinin en büyük göstergesi olacaktır. Ayrıca diğer mühendislik programlarımızın sahip olduğu ABET gibi uluslararası akreditasyonlar mezun verilme süreci tamamlandıktan sonra yazılım mühendisliği için de başvurulacak duruma geleceğinden programın akredite edilmesi de kalitenin sağlanmasında bir güvence teşkil edecektir diye değerlendiriyorum.
Bu program, kampüsümüzde mevcut bilgisayar ve elektronik mühendislikleri gibi programlarla sinerji oluşturacak ve o programların kendini kanıtlamış müfredatlarına uygun olacak şekilde tasarlandı. Örneğin yazılım mühendisliği öğrencilerimiz teknik seçmeli olarak bazı derslerini bu bölümden seçebiliyor olacaklardır. Aynı şekilde bir bilgisayar mühendisliği öğrencisi de yazılıma eğilmek ve derinlik kazanmak isterse yazılım mühendisliğinden teknik seçmeli ders alma şansı olacaktır. Yazılım mühendisliği müfredatı özellikle sektörde artan yazılım mühendisliği pozisyonlarına cevap verebilecek şekilde oluşturulmuştur. Amacımız daha önce de biraz bahsettiğim gibi etik ilkelere ve temel değerlere sahip olarak yazılım sektörünü tüm dünyada en iyi yerlere taşıyabilecek mühendisler yetiştirmek. Yeni bir program olduğu için öğretim üyesi alımları da titizlikle devam etmektedir.

Öğrenciler bu konuda ne diyor?
Yazılım Mühendisliği birinci sınıf öğrencisi Yener Er, bölüm derslerine ilk başladığında eğitim seviyesinin ve bölümün akademik kadrosunun ne kadar kaliteli olduğu gördüğünü ve donanımlı mühendisler yetiştirmek için bölümün çok başarılı bir yol izlediğini gözlemlemiş.

5. Kuzey Kıbrıs’ın resmi olarak tanınmamasından dolayı öğrencilerin ODTÜ KKK hakkında bazı endişeleri oluyor. ODTÜ KKK’ da yazılım mühendisliği okumak, öğrencilere gelecekteki mesleki ve akademik kariyerlerinde bir dezavantaj oluşturur mu?
Kesinlikle hayır. Bunun en büyük göstergesi mezunlarımızın çalıştığı yerler. Dünyanın her yerinde mezunlarımız çalışıyor ve/veya yüksek lisans eğitim hayatlarına devam ediyorlar. Daha önce bilgisayar mühendisliği örneğini de vermiştim yukarıda ama biraz daha açayım. Mesela geçtiğimiz dönem itibarıyla -ki daha 3 ay olmamıştır, %80 üzerinde mezunumuz iş bulmuş ya da yüksek öğrenim yapmaya başlamıştır. Geri kalan kısım ise iş ya da öğrenim başvuru sonuçlarını beklemekte, askerlik vb. nedenlerle beklemektedir diye düşünüyorum. Tekrar vurgulamak isterim endüstrinin önde gelen kurumlarda çalışan ve Türkiye, Avrupa ve Amerika’nın en iyi üniversitelerinde yüksek lisans / doktora eğitimine devam eden mezunlarımız ve burada belirttiğim oranlar bu endişenin gereksiz olduğunun en büyük kanıtıdır.

Öğrenciler bu konuda ne diyor?

Yazılım birinci sınıf öğrencisi Sinem Arsal, ilk başta bu konuda tedirgin olduğunu ama ODTÜ KKK’nın hem ODTÜ Ankara’ya hem de YÖK’e bağlı olduğunu öğrendikten sonra endişelerinin geçtiğini söylüyor. ODTÜ KKK diplomasının, ODTÜ Ankara diplomasından farkı olmadığını söyleyen Sinem, yazılım mühendisliği bölümünde, okuduğun okul kadar yazılımcıların kendini ne kadar geliştirdiğinin de önemli olduğunu düşündüğünü söylüyor.

6. Eklemek istediğiniz başka bir şey var mı?

Bu keyifli sohbet için çok teşekkür ederim.

Yazar: Cansu Erdoğan